بسیاری از مردم امروز عمر بیشتری نسبت به والدین و پدربزرگها و مادربزرگهای خود دارند، اما این سالهای اضافه اغلب همراه با مشکلات مزمن سلامتی است. دانشمندان میخواهند این دهههای پایانی زندگی کمتر شبیه وقت اضافه و بیشتر شبیه دوران اوج باشد، بنابراین به دنبال راههایی برای به تأخیر انداختن روند زیستی پیری هستند که معمولاً پس از ۶۵ سالگی سرعت میگیرد.
یکی از روشهایی که توجه زیادی به آن جلب شده، جایگزینی رژیمهای سخت و طاقتفرسا با راهکارهای شیمیایی است کاهش کالری دریافتی بدون سوء تغذیه باعث افزایش عمر موشها، کرمها و حتی میمونهای رزوس شده، اما پیروی از چنین رژیمی دشوار است و میتواند باعث سرگیجه، شکنندگی استخوانها و ریزش مو شود به همین دلیل، محققان به دنبال قرصی هستند که بتواند همین فواید را داشته باشد ولی نیازی به محدود کردن غذا نداشته باشد.
اهمیت تحقیق درباره پیری
پیری عامل اصلی بسیاری از بیماریهای مرگبار مانند بیماریهای قلبی، سرطان و زوال عقل است، زیرا باعث اختلال در عملکرد سلولها میشود. به تأخیر انداختن روند پیری میتواند بار بیماریها را به طور همزمان کاهش دهد، به جای اینکه هر بیماری را به طور جداگانه درمان کنیم اقتصاددانان حوزه سلامت عمومی میگویند کاهش حتی چند سال از ناتوانیهای پایان عمر میتواند میلیاردها دلار صرفهجویی در هزینههای مراقبت به همراه داشته باشد و کیفیت زندگی میلیونها نفر را بهبود بخشد.
بیشتر داروها همچنان به درمان بیماریهای خاص میپردازند، اما حوزه جدیدی به نام «جرواساینس» (علم پیری) به خود پیری به عنوان علت اصلی بیماریها نگاه میکند.مادههایی به نام تقلیدکنندههای محدودیت کالری (Caloric-Restriction Mimetics یا CRM) از محبوبترین گزینهها هستند چون سیستمهای متابولیکی بدن را فعال میکنند که در زمان کمبود غذا به حیوانات کمک میکند زنده بمانند زمانی که این سیستمها فعال شوند، سلولها شروع به تمیز کردن پروتئینهای آسیب دیده، بهبود مصرف انرژی و افزایش مقاومت در برابر استرس میکنند.
محدودیت کالری و چالشهای آن
محدودیت کلاسیک کالری معمولاً به معنی خوردن ۲۰ تا ۴۰ درصد کمتر کالری از حد معمول برای سالها است شواهد در جوندگان بسیار قوی است، اما برای انسانها رعایت چنین رژیمی بسیار سخت و طاقتفرسا است، ضمن اینکه کاهش شدید کالری میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. از این رو، رویکردی امنتر این است که دارویی بتواند همان مسیرهای مولکولی را در بدن فعال کند.
ابزارهای محاسباتی امروزی به دنبال ترکیباتی در بانک داروها هستند که بتوانند پروفایل ژنی سلولهای انسانی را شبیه به زمانی کنند که کالری محدود شده است این روش سریعتر از آزمایش هر دارو به صورت زنده است و معمولاً داروهایی را شناسایی میکند که پیشتر برای درمان بیماریهای دیگر تأیید شدهاند، بنابراین مسیر آزمایشهای بالینی کوتاهتر میشود.
ریلمینیدین داروی فشار خون که جلوی پیری را میگیرد
یکی از یافتههای جالب این جستجوها، داروی ریلمینیدین است که بیش از سی سال است برای درمان فشار خون بالا استفاده میشود تیمی به سرپرستی جوائو پدرو ماگالهاس از دانشگاه بیرمنگام بریتانیا، این دارو را روی کرم خاکی *Caenorhabditis elegans* آزمایش کرد که مورد علاقه محققان پیری است.او گفت: «برای اولین بار توانستیم نشان دهیم ریلمینیدین میتواند عمر حیوانات را افزایش دهد.»
نکته جالب دیگر این است که کرمهای مسن تقریباً به اندازه کرمهای جوان از دارو بهرهمند شدند، که نشان میدهد انسانها نیازی ندارند درمان را از میانسالی شروع کنند.همچنین سابقه ایمنی خوب این دارو کمک میکند، چون پزشکان در سراسر جهان ریلمینیدین را تجویز میکنند و عوارض جانبی آن کم و خفیف است، مانند تپش قلب، بیخوابی و خوابآلودگی در موارد نادر.
ماگالهاس افزود: «اکنون مشتاقیم بررسی کنیم آیا ریلمینیدین کاربردهای بالینی دیگری هم دارد یا خیر.»ریلمینیدین به گیرندههایی به نام ایمیدازولین روی غشای سلول متصل میشود که متابولیسم را کنترل میکنند. در کرمها گیرندهای به نام nish-1 نقش کلیدی دارد.تیم تحقیقاتی توضیح داد که اثرات افزایش طول عمر با حذف ژن nish-1 از بین رفت و با بازگرداندن این ژن، اثرات مثبت ریلمینیدین بازگشت.
این یافتهها مسیر روشنی برای اصلاح دارو جهت افزایش اثر و کاهش عوارض احتمالی ارائه میدهد.پس از فعال شدن nish-1، کرمهای تحت درمان افزایش روند اتوفاژی (سیستم پاکسازی زبالههای سلولی) و تحمل بهتر نسبت به استرس گرمایی را نشان دادند.زمانبندی رشد و باروری تغییری نکرد، که نشان میدهد دارو روی مسیرهای پیری تأثیر میگذارد و نه رشد یا تولید مثل.
آزمایش روی گونههای دیگر و آینده ریلمینیدین و داروهای ضد پیری
هرچند کرم C. elegans بسیاری از ژنهایش با انسان مشترک است، برای پیشرفت به آزمایش روی پستانداران نیاز است.تیم بیرمنگام ریلمینیدین را به موشها داد و تغییرات ژنی در کبد و کلیه مشاهده شد که مشابه اثر محدودیت کالری بود.بیومارکرهای خون که نشاندهنده متابولیسم هستند به سطوح جوانتر برگشتند و این موضوع ایده اثرگذاری دارو روی سیستمهای بقا را تقویت میکند.
از آنجا که این دارو از قبل تأیید شده، آزمایشهای اولیه انسانی میتوانند مستقیماً روی نشانگرهای زیستی مانند پروتئینهای التهابی، حساسیت انسولین و قدرت عضلات تمرکز کنند.مزیت دیگر ریلمینیدین، مصرف خوراکی راحت آن نسبت به داروهایی است که نیاز به تزریق یا رژیمهای خاص دارند.
مطالعات بلندمدت انسانی هنوز باید اطمینان دهند که دارو آسیبهای پنهان ایجاد نمیکند و بهبود نشانگرهای زیستی به سالهای سالمتر منجر میشود.با این حال، کارشناسان معتقدند روند پیشرفت این حوزه سریع است.ماگالهاس گفت: «با افزایش جمعیت سالمندان جهان، فواید به تأخیر انداختن پیری حتی اگر اندک باشد، بسیار عظیم است.»
تنظیمکنندگان باید قوانین جدیدی برای داروهایی که مستقیماً پیری را هدف میگیرند تعریف کنند، و بحثهای اخلاقی درباره دسترسی عادلانه به این داروها در جریان است اما تصور اینکه به جای شمردن دقیق هر کالری، فقط یک قرص کوچک روزانه مصرف کنیم، بسیار وسوسهانگیز است.اگر ریلمینیدین یا داروهای مشابه ایمن و مؤثر باقی بمانند، نسل آینده سالمندان ممکن است تجربه کنند که سالم ماندن تا دهه هشتاد زندگی دیگر شانس نیست، بلکه نتیجه علم روز است.
لینک منبع: earth
بیشتر بدانیم: تحولی نوین در درمان صرع و اماس با CBD
نظرات کاربران