یک مقاله پژوهشی جدید در جلد ۱۷، شماره ۹ نشریه Aging-US در تاریخ ۲۲ اوت ۲۰۲۵ با عنوان «تأثیر زندگی اجتماعی بلندمدت بر عملکرد وظایف ارتباط دوسویه و مجموعههای نورونی در قشر کمربندی قدامی و ناحیه CA3 هیپوکامپ موشهای پیر» منتشر شد.
تیم پژوهشی به سرپرستی آن. ام. دانکرت از دانشگاه پراویدنس و دانشگاه کارولینای شمالی در چَپِلهیل نشان دادند که موشهای سالخوردهای که در طول عمر خود در محیطهای اجتماعی غنی زندگی کرده بودند، حافظه و انعطافپذیری شناختی بهتری نسبت به موشهایی که بهصورت انفرادی نگهداری میشدند، حفظ کردند.
این مطالعه اهمیت تعاملات اجتماعی در حفاظت از مغز در دوران سالمندی را برجسته میکند.
زوال شناختی، مانند کاهش حافظه و توانایی حل مسئله، بسیاری از افراد بالای ۶۵ سال را تحت تأثیر قرار میدهد. در حالی که عوامل متعددی به کاهش تواناییهای شناختی مرتبط با سن کمک میکنند، این مطالعه نشان میدهد که یک عامل کلیدی میتواند به طرز شگفتآوری ساده باشد: ارتباط اجتماعی بلندمدت.
برای بررسی اینکه تعاملات اجتماعی چگونه ممکن است عملکرد حافظه و فعالیت مغز را تحت تأثیر قرار دهد، پژوهشگران مطالعهای طراحی کردند که موشها را بهعنوان مدل سالمندی انسانها مورد استفاده قرار داد. کاهش تواناییهای شناختی و تغییرات در فعالیت نورونی از نشانههای بارز پیری هستند.
پژوهشگران سه گروه موش را مقایسه کردند: جوانان بالغ، موشهای سالمند نگهداریشده بهتنهایی، و موشهای سالمند نگهداریشده بهصورت گروهی و اجتماعی. همه گروهها به امکانات فیزیکی مشابه، مانند تمرین و اشیای تحریککننده دسترسی داشتند، اما تنها برخی از آنها همراهی اجتماعی مادامالعمر را تجربه کردند.
تیم پژوهشی این حیوانات را در چالشی پیچیده برای حافظه به نام وظیفه ارتباط دوسویه آزمایش کرد، که نیازمند تصمیمگیری مبتنی بر زمینه است؛ تواناییای که معمولاً با سن کاهش مییابد. نتایج نشان داد که موشهای سالمند نگهداریشده در گروههای اجتماعی در این وظیفه حافظه به همان خوبی جوانان عمل کردند، در حالی که موشهای تنها اختلالات قابل توجهی نشان دادند.
همچنین، موشهای اجتماعی خطاهای حافظه کاری کمتری داشتند و برای انجام وظایف شناختی نیاز به تلاش کمتری داشتند، که نشاندهنده نه تنها عملکرد بهتر، بلکه کارایی بالاتر مغز است. این مزایا در موشهای سالمندی که تنها غنیسازی محیطی دریافت کرده بودند بدون تعامل اجتماعی مشاهده نشد.
تصاویر مغزی تفاوتهای بیشتری بین گروهها را نشان داد. موشهای سالمند نگهداریشده اجتماعی فعالیت بیشتری در هیپوکامپ، به ویژه ناحیه CA3 داشتند، که نقش کلیدی در تشکیل و تفکیک خاطرات ایفا میکند.
در مقابل، موشهای سالمند تنها فعالیت کمتری در این ناحیه داشتند، که میتواند توضیحدهنده عملکرد ضعیفتر آنها باشد. جالب اینجاست که موشهای اجتماعی همچنین فعالیت بیش از حد در قشر کمربندی قدامی، ناحیهای از مغز که در توجه و تصمیمگیری نقش دارد را کاهش داده بودند، که نشاندهنده پاسخ عصبی متعادلتر و کارآمدتر است.
این پژوهش بینش جدیدی درباره نحوه تأثیر تجربیات اجتماعی مادامالعمر بر سلامت مغز در دوران پیری ارائه میدهد. در حالی که مطالعات قبلی نشان دادهاند که فعالیت بدنی و تحریک شناختی به حفظ عملکرد شناختی کمک میکنند، این مطالعه تعامل اجتماعی را بهعنوان یک عامل محافظ مستقل و قدرتمند معرفی میکند.
یافتهها با مطالعات انسانی نیز همخوانی دارد، که نشان میدهد سالمندان فعال اجتماعی معمولاً کندتر دچار زوال شناختی میشوند و عملکرد مغزی قویتری دارند.
به طور کلی، این نتایج تأکید میکنند که پیری مغز اجتنابناپذیر نیست و میتواند تحت تأثیر محیطهای اجتماعی ما قرار گیرد. این پژوهش نشان میدهد که تقویت ارتباطات اجتماعی مادامالعمر میتواند استراتژی کمهزینه و مهمی برای حفاظت از حافظه و انعطافپذیری ذهنی در سالمندان باشد.
پرسشهای کلیدی پاسخ دادهشده:
سؤال: ارتباطات اجتماعی چگونه به مغز در دوران سالمندی کمک میکنند؟
پاسخ: موشهایی که در محیطهای اجتماعی غنی زندگی کردند، در طول پیری عملکرد حافظه و کارکرد عصبی مشابه دوران جوانی را حفظ کردند.
سؤال: چرا این موضوع برای درک فرآیند پیری اهمیت دارد؟
پاسخ: پژوهش نشان میدهد که ارتباط اجتماعی بهخودیخود جدا از فعالیت بدنی یا تحریک ذهنی میتواند مغز را از زوال شناختی مرتبط با سن محافظت کند.
سؤال: کدام نواحی مغزی تحت تأثیر زندگی اجتماعی قرار گرفتند؟
پاسخ: در موشهای اجتماعی، ناحیه CA3 هیپوکامپ فعالیت قویتری نشان داد، در حالی که قشر کمربندی قدامی الگوهای فعالسازی متعادلتری از خود بروز داد.
منبع خبر : neurosciencenews.com
نظرات کاربران