سگ‌ها نسبت به گرگ‌ها نسل‌هایی پیش از اهلی‌شدن از آنها ادامه یافته‌اند و به تدریج از خانواده‌ی گرگ‌ها تکامل یافته‌اند. اما آیا یکی از این دو گونه از دیگری باهوش‌تر است؟ تئوری‌های معتبر بیشتراً تأکید دارند که سگ‌ها از نسل اهلی‌شده‌ی گرگ‌ها هستند و حدود ۱۵ هزار سال پیش، از گروه گرگ‌های خاکستری به وجود آمده‌اند. امروزه، سگ‌ها به عنوان نزدیک‌ترین نسل اهلی به گرگ‌ها شناخته می‌شوند، اما آیا این به این معناست که سگ‌های امروزی باهوش‌تر از اجداد گرگ‌ها یا حتی همان گرگ‌ها هستند؟ کارشناسان اعلام می‌کنند که پاسخ منفی است. اما این بدان معنا نیست که گرگ‌ها از سگ‌ها باهوش‌تر هستند.
جولین بروئر، عضو تیم پژوهشی مؤسسه‌ی انسان‌شناسی تکاملی ماکس پلانک در آلمان، در یک مصاحبه اظهار داشت: “نمی‌توان گفت که کدام یک از سگ‌ها یا گرگ‌ها باهوش‌تر است؛ زیرا هر دو گونه با محیط خود سازگاری یافته‌اند.”
توانایی شناخت حیوانات بر اساس مجموعه‌ای از مهارت‌های مختلف ارزیابی می‌شود. این مهارت‌ها عمدتاً به دو دسته تقسیم می‌شوند: شناخت اجتماعی، که حیوان فردی در ارتباط با دیگر حیوانات و هم‌نوعان خود نشان می‌دهد، و شناخت غیراجتماعی، یا مهارت‌های مرتبط با نحوه پردازش و مدیریت حیاتی دنیای محیط اطرافش.
بر اساس بیانات بروئر، گرگ‌ها و سگ‌ها مهارت‌های شناختی مختلفی دارند که با توجه به سبک زندگی خاص خود، با محیط اطراف سازگار شده‌اند. او اظهار می‌کند: “مهارت‌های شناختی سگ‌ها و گرگ‌ها باید به صورت جداگانه در نظر گرفته شوند. همون‌طور که من همیشه این مهارت‌ها را با درس‌های مدرسه مقایسه می‌کنم.”
یکی از آزمایشات متداول برای اندازه‌گیری شناخت در سگ‌ها و گرگ‌ها آزمایش اشاره‌کردن (یا آزمایش پوینت) است. در سال ۲۰۲۱، محققان یک مطالعه انجام دادند تا مهارت‌های شناختی سگ‌ها و گرگ‌ها را ارزیابی و مقایسه کنند. آنها دو فنجان را بر روی یک میز قرار دادند، زیر یکی از آنها غذا پنهان کردند و سپس ۴۴ توله‌سگ را وادار به استفاده از نشانه‌های راهنما، از جمله اشاره‌کردن یا خیره‌شدن به فنجان یا قرار دادن قطعه‌ای در کنار فنجان، کردند تا غذا را پیدا کنند.
در سمت چپ یک سگ چک‌واسلواکی یا همان سگ گرگی قرار دارد و در سمت راست یک سگ گله‌گیر شتلند مشاهده می‌شود.
پس از تکرار تمرین‌ها با ۲۸ توله‌سگ گرگی، محققان متوجه شدند که عملکرد سگ‌ها در یافتن غذا دو برابر بهتر از پسرعموهای سگ‌سان آنها است. هانا سالومون، یکی از نویسندگان این مطالعه، اظهار کرد: «به نظر می‌رسد که مهارت شناخت در سگ‌ها، این درک از وظایفی نظیر اشاره‌کردن و تشخیص هدف پشت حرکات انسان‌ها، در آنها وجود ذاتی دارد.»
گرگ‌ها در تعامل با یکدیگر مهارت بیشتری دارند؛ با این حال، در تعامل با انسان‌ها، سگ‌ها بهتر عمل می‌کنند.
در سال ۲۰۱۷، گروه متفاوتی از محققان، از جمله بروئر، یک آزمایش طراحی کردند که بر پایه تکان دادن فنجان حاوی غذا بود. در این آزمایش، هم سگ‌ها و هم گرگ‌ها فنجان حاوی غذا را صحیح شناختند؛ اما زمانی که محققان فنجان خالی را تکان دادند، گرگ‌ها واکنش ویژه‌ای نشان ندادند، درحالی‌که سگ‌ها همچنان به دنبال فنجان بودند. بروئر معتقد است که این آزمایش نشان می‌دهد گرگ‌ها درک بهتری از علت و معلول دارند.
وی افزود: «گرگ‌ها با محیط‌زیست و جنگل‌هایی که باید در آن شکار کنند، سازگار شده‌اند. آنها مسئول یافتن غذای خود هستند. انسان‌ها غذا را برای گرگ‌ها فراهم نمی‌کنند؛ بنابراین، مطالعه نشان می‌دهد که درک گرگ‌ها از علت و معلول بر پایه سازگاری آنها با محیط اطراف به وجود آمده است.»
با توجه به گفته‌های فردریک رینج، محقق حیوانات و بنیان‌گذار مرکز علمی ولف در وین، تنها یک تعداد محدودی از آزمایش‌ها برای ارزیابی مهارت‌های شناختی گرگ‌ها و سگ‌ها انجام شده‌اند. محققان مرکز ولف همواره مهارت‌های اجتماعی و طبیعی سگ‌ها و گرگ‌ها را سنجیده و به طور کلی نتیجه گرفته‌اند که گرگ‌ها در تعامل با یکدیگر مهارت بیشتری دارند. این در حالی است که سگ‌ها معمولاً در تعامل با انسان‌ها بهتر عمل می‌کنند؛ زیرا اهلی‌شدن سگ‌ها تصویر متفاوتی از آنها ایجاد کرده است. سگ‌ها دیگر به تعامل و همکاری با هم‌نوعان خود وابسته نیستند.
از نظر کارشناسان، این آزمایش‌ها بیشتر برای درک بهتر مهارت‌های زندگی این حیوانات در دنیای طبیعی انجام می‌شوند و به هیچ وجه برای رتبه‌بندی هوش یا اثبات کدام یک از آنها باهوش‌تر است، مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. همچنین، همانطور که سالومون اظهار می‌کند: «تلاش برای ارزیابی هوش واقعاً بی‌معنی است؛ حتی برای انسان‌ها نیز این تعریف ساده نیست. سخت است که بگوییم که کدام یک از انسان‌ها باهوش‌تر بوده و مهارت‌های افراد کاملاً متفاوت بوده‌اند. همین امر در مورد حیوانات هم درست است.»
نظرات کاربران