اگر به تازگی متوجه شده‌اید که خیلی زیاد چیزهایی را فراموش می‌کنید، مهم است بدانید که این وضعیت ممکن است به دلایل مختلف ناشی از مشکلاتی مانند آپنه خواب و مشکلات تیروئیدی باشد.
بر اساس گزارش بهداشت نیوز، ممکن است تجربه کرده‌اید که نام شخصی یا رستورانی که هفته گذشته در آنجا ناهار خورده‌اید را به یاد نیاورید یا حتی کلیدهایتان را جایی گذاشته‌اید. این ممکن است ناشی از مسائلی مانند آلزایمر باشد، اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که ممکن است باعث فراموشی شوند.
انجام همزمان چند کار
یکی از این دلایل، انجام همزمان چند کار است. تحقیقات نشان می‌دهد که هنگامی که چند کار به طور همزمان انجام می‌شود، مغز ما مختل می‌شود، خلاقیت کاهش می‌یابد و فراموشی افزایش می‌یابد.
مغز ما به طور طبیعی برای انجام چند کار همزمان طراحی نشده است و این امر باعث تحمیل بار زیادی بر مغز می‌شود که باعث سختی پردازش اطلاعات و به یادآوری جزئیات می‌شود.
با پیشرفت تکنولوژی و حضور مداوم عوامل دیجیتال که موجب حواس پرتی می شوند، مغز ما با بار زیادی مواجه می‌شود. با توجه به تعداد زیادی از وظایفی که مجبوریم به آنها توجه کنیم، منطقی است که حافظه ما از کار بیافتد. همچنین با گذر زمان، انجام همزمان چند کار، سخت‌تر می‌شود زیرا ظرفیت حافظه و انعطاف‌پذیری ادراکی با سن کاهش می‌یابد.
بنابراین، هرچند به نظر می‌آید که انجام چند کار همزمان بهره‌ور است، اما در واقع به حافظه و عملکرد شما کمکی نمی‌کند. اگر متوجه شده‌اید که اخیراً فراموش‌کار شده‌اید یا تمرکز خود را از دست داده‌اید، بهتر است عادات خود را بازنگری کنید. کاهش انجام همزمان چند کار می‌تواند به بهبود حافظه و تمرکز شما کمک کند.
کیفیت ناپایدار خواب
تجربه کرده‌اید که هنگامی که رایانه‌تان برای مدتی راه‌اندازی مجدد یا ریبوت نمی‌شود، سرعت عمل آن کاهش می‌یابد؟ همین اتفاق برای مغز نیز رخ می‌دهد. مغز به استراحت و بازیابی نیاز دارد، و همانند رایانه‌ای که با ریستارت به سرعت به کارایی عادی خود باز می‌گردد، مغز نیز به زمانی برای بازیابی نیاز دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر پردازش‌های حافظه، در طول خواب عمیق اتفاق می‌افتد و با گذشت زمان و افزایش سن، میزان خواب عمیق کاهش می‌یابد.
این ممکن است عامل مشکلات حافظه در سنین بالاتر باشد. با افزایش سن، مقدار خواب عمیق کاهش می‌یابد. بنابراین، اگر شما به خواب کافی دسترسی ندارید، ممکن است مشکلاتی همچون فراموشی و ضعف حافظه به وجود آید و با گذر زمان این مشکلات بیشتر شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که کاهش خواب عمیق در شب می‌تواند با اختلال حافظه در روز بعد ارتباط داشته باشد. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که خواب مناسب می‌تواند به تقویت حافظه در افراد در هر سنی کمک کند، حتی ممکن است به بهبود عملکرد درسی دانش‌آموزان و دانشجویان نیز کمک کند.
اگر می‌خواهید لیستی از کلمات را به خاطر بسپارید، قبل از خواب آنها را بخوانید و به یاد بیاورید. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر پس از خواندن کلمات به خواب بروید، بعد از بیدار شدن یادآوری بیشتری خواهید داشت. حتی یک خواب کوتاه می‌تواند به بهبود حافظه کمک کند.
مصرف برخی داروها و تأثیرات آنها بر حافظه
اگرچه ممکن است یادتان نرود چه چیزهایی از فروشگاه خرید کنید یا عنوان کتابی که چند هفته پیش خواندید چی بود، اما باید به این نکته توجه داشته باشید که داروهایی که مصرف می‌کنید نیز می‌توانند بر حافظه شما تأثیر بگذارند.
بسیاری از داروهای تجویزی و غیرتجویزی می‌توانند باعث افت حافظه و افزایش فراموشی شوند. این تأثیرات تنها مربوط به قرص‌های خواب نیستند، بلکه داروهای مثل مُسکن‌ها، ضداضطراب‌ها، ضدافسردگی‌ها، شل‌کننده‌های عضله، قرص‌های آلرژی و حتی برخی از داروهای کنترل فشارخون نیز ممکن است بر تمرکز و حافظه تأثیر بگذارند.
علاوه بر داروها، مصرف الکل نیز به عنوان یک عامل مؤثر در ضعیف شدن حافظه شناخته شده است. اگر حس می کنید که حافظه‌تان ضعیف شده، مشورت با پزشک خود را جدی بگیرید. وی این موضوع را که آیا این مشکل به عنوان یک عوارض جانبی از داروهایی که مصرف می‌کنید ناشی شده است یا خیر، را بررسی خواهد کرد.
تغییر در دوز دارو یا تغییر در نوع دارو ممکن است تأثیرات متفاوتی داشته باشد و باعث کاهش تأثیرات جانبی بر حافظه شما شود.
به خواب کافی و باکیفیت نیز اهمیت داده شده است. مصرف داروهای بدون نسخه که باعث گیجی و فراموشی می‌شوند، باید محدود شود. پزشک شما می‌تواند بررسی کند که با توجه به عوارض جانبی این داروها، چه راهکاری برای شما مناسب است. در کنار اینها، مصرف الکل را کاهش دهید و به مدت ۷ تا ۸ ساعت در شب بخوابید تا حافظه‌تان بهبود یابد.
استرس
احساس استرس وضعیتی است که ممکن است باعث شود احساس کنید که قدرت به‌یادآوری شما کاهش یافته است. این امر اصلاً عجیب نیست؛ زیرا استرس می‌تواند توانایی به‌یادآوری شما را به‌صورت کوتاه‌مدت یا بلندمدت تحت‌تأثیر قرار دهد.
زمانی که شما در وضعیت استرس قرار دارید، بدن شما به‌صورت فزاینده‌ای هورمون کورتیزول را ترشح می‌کند. این هورمون ممکن است کار فرآیندهای ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات در مغز را مشکل کند؛ به همین دلیل احساس می‌کنید که در شرایط استرس‌زا نمی‌توانید به‌خوبی فکر کنید.
همچنین، هر دو نوع استرس، یعنی حاد و مزمن، به همراه فشارهای فکری مداوم می‌توانند تأثیر منفی بر قابلیت حافظه داشته باشند. بنابراین، اگر احساس کردید که اخیراً در به‌یادآوری اطلاعات مشکل دارید، می‌توانید به دقت بیشتری به میزان استرس خود توجه کنید و از روش‌های کاهش استرس مانند تنفس عمیق یا ورزش منظم بهره‌مند شوید. با کاهش استرس، تمرکز شما بهبود می‌یابد و می‌توانید به‌صورت شفاف‌تری فکر کنید.
ارتباط نزدیک ذهن و بدن در فرایندهای ادراکی قوی است. کاهش استرس به مغز این امکان را می‌دهد که ارتباطات موثر ذهنی و بدنی را حفظ کند و حافظه‌تان بهتر عمل کند. صبور باشید و عادات زندگی خود را با تغییرات مثبت اصلاح کنید.
افسردگی
افسردگی می‌تواند به کاهش قدرت حافظه منجر شود، اگرچه دلیل این ارتباط به وضوح مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد که این امر با تاثیر هورمون‌های استرس و تغییرات در برخی از ساختارهای مغزی مرتبط باشد.
زمانی که فرد در وضعیت افسرده است، مقدار بیشتری از هورمون کورتیزول ترشح می‌شود که ممکن است تأثیر منفی بر هیپوکامپوس مغز داشته باشد. هیپوکامپوس یک قسمت حیاتی از مغز است که در تشکیل حافظه و یادآوری نقش دارد. افزایش کورتیزول می‌تواند توانایی هیپوکامپوس در ذخیره و بازیابی اطلاعات را کاهش دهد.
همچنین، درمان افسردگی در بعضی موارد ممکن است منجر به اختلال در حافظه شود. برخی از داروهای استفاده شده برای تنظیم خلق و خوی و رفع افسردگی ممکن است باعث فراموشی یا مشکلات موقت در ادراک شوند.
مشکلات حافظه ممکن است به دلیل تغییرات بیولوژیکی ناشی از افسردگی یا ناشی از درمان این وضعیت باشند. با افزایش تثبیت رفتار و تعادل هورمون‌ها، خوشبختانه توانایی حافظه به حالت طبیعی خود باز می‌گردد. اگر در حال درمان افسردگی هستید و حس می‌کنید که حافظه‌تان ضعیف شده است، حتماً این مسئله را با پزشک خود مطرح کنید.
کمبود ویتامین
فراموشی می‌تواند به ئلال مختلفی باشد که کمبود مواد مغذی نیز یکی از آنهاست. کمبود ویتامین‌های B۱ و B۱۲ به ویژه در افراد مستعد به مصرف الکل به طور رایج دیده می‌شود. عدم تامین کمیت کافی ویتامین B۱ باعث مشکل در تبدیل گلوکز به انرژی برای حمایت از عملکردهای ادراکی مغز می‌شود.
کمبود ویتامین B۱۲ نیز در افراد بالای ۵۵ سال رایج است، اما ممکن است در هر سنی اتفاق بیافتد. این ویتامین برای حفظ سلامت سلول‌های عصبی و بهبود ارتباطات بین آنها ضروری است. برخی از مشکلات گوارشی می‌توانند باعث مشکل در جذب ویتامین B۱۲ از غذا شوند. ویتامین B۱۲ به صورت اصلی در محصولات غذایی حیوانی یافت می‌شود.
خوشبختانه، کمبود این ویتامین‌ها قابل درمان است؛ اما عدم تأمین مداوم ویتامین B۱۲ می‌تواند به آسیب دائمی در سیستم عصبی منجر شود. در صورت تجربه مشکلات یادگیری یا حافظه، توصیه می‌شود که از پزشک خود بخواهید وضعیت ویتامین‌ها را در بدنتان بررسی کند. مصرف مکمل‌های زیرزبانی نیز می‌تواند راهی موثر برای تقویت ذخایر ویتامین B۱۲ باشد.
گاهاً خاطراتی که با هیجانات قوی همراه هستند، بهتر در ذهن ما ثبت می‌شوند؛ اما اعتماد به این روش به عنوان راهکار بهینه برای حفظ دقت حافظه مناسب نیست. بنابراین، تأمین مغز با مواد مغذی اساسی که به ارتقاء ارتباطات سلول‌های عصبی کمک می‌کنند، ضروری است.
مشکلات پزشکی
اگر به تازگی تجربه فراموشی‌های مکرر دارید، ممکن است دلیل آن برخی از مشکلات جسمی باشد که باید به آنها توجه کنید. به عنوان مثال، برخی از عوارض و بیماری‌ها ممکن است باعث این مشکل شوند، همچون آپنه خواب یا مشکلات تیروئیدی.
آپنه خواب ممکن است به تدریج به قسمت‌هایی از مغز که مرتبط با ذخیره خاطرات هستند آسیب بزند، و در افرادی که خروپف می‌کنند، این مشکل با سردرد یا خشکی دهان هنگام بیدار شدن و یا افزایش وزن شایع‌تر باشد. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
مشکلات تیروئید نیز ممکن است بر ادراک و حافظه تأثیر بگذارند. کم‌کاری تیروئید باعث خستگی، افزایش وزن، مه مغزی، خشکی پوست، یبوست و فراموشی می‌شود. با یک آزمایش خون می‌توانید وضعیت عملکرد تیروئید خود را بررسی کنید.
همچنین، در برخی موارد، تغییرات در حافظه ممکن است نشانه‌ای از افزایش ریسک سکته مغزی باشد. اگر مشکلات فراموشی به طور مداوم ادامه دارد، بهتر است با پزشک خود مشاوره کرده و ارزیابی‌ها و تست‌های لازم را انجام دهید تا علت این مشکلات مشخص شود. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب می‌توانند تفاوت مهمی در بهبود وضعیت حافظه شما ایجاد کنند.
چه زمانی فراموش‌کاری نگران‌کننده است؟
در صورتی که متوجه شوید حافظه‌تان نسبت به قبل کاهش یافته یا فراموشکاری‌های شما افزایش یافته‌اند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. تغییرات ناگهانی در حواس و فهم ممکن است نشانه‌ای از مشکلات پنهان در سلامتی باشند. اگر به نظر می‌رسد که مشکلات حافظه شما به صورت مداوم وجود دارد، به بررسی عادات خواب و داروهای مصرفی‌تان بپردازید.
همچنین می‌توانید با تغییر در رژیم غذایی و انجام ورزش منظم، از حافظه‌تان حمایت نمایید. مصرف غذاهایی همچون گردو، پسته و بلوبری که دارای ترکیبات مفید برای تغذیه مغز هستند، توصیه می‌شود.
تحقیقات نشان داده است که افزایش فعالیت قلبی ورزشی چند بار در هفته، به بازسازی مغز و سلول‌های عصبی کمک می‌کند. بنابراین، به ورزش هوازی و قدرتی بهای بیشتری دهید.
در پایان، اگر مشکلات حافظه شما در حال افزایش هستند یا تأثیرات منفی در زندگی شما دارند، بهتر است با پزشک مشورت کرده و نظر کارشناسی را دریافت کنید.
در صورتی که وضعیت حافظه‌تان طبیعی است، ادامه دادن به عادات سالم و تقویت آنها می‌تواند در طول زمان به ویژه با گذراندن زمان و پیشرفت سن، باعث بهبود عملکردهای شناختی مغز شود.
نظرات کاربران