همگی می‌دانیم که برقراری روابط با دوستان خوب می‌تواند احساس خوشحالی را افزایش دهد. این تجربه نه تنها به افراد احساس رضایت بیشتری می‌دهد بلکه به آنها احساس هدفمندی بیشتر و تقویت سیستم ایمنی و امید به زندگی را نیز ممکن می‌سازد. با این حال، وقتی به کودکان و نوجوانان فکر می‌شود، اهمیت روابط اجتماعی از مطلوب به حیاتی تبدیل می‌شود، زیرا دوستی به آنان احساس پذیرش، تعلق و حتی حمایت از رشد شفقت و همدلی را می‌آورد.
براساس گزارش دیلی تلگراف از نقل قول موسسه خیریه کودکان Go Beyond، در سال ۲۰۲۳، ۱۴ درصد از کودکان حین مراجعه به این خیریه به عنوان تنها یا منزوی گزارش شده‌اند. از این گروه، بیش از ۱۵ درصد دارای خلق و خوی ضعیف یا افسردگی بوده و ۲۶ درصد از آنها با اضطراب مواجه شده‌اند. بی‌ثباتی‌های اقتصادی و اجتماعی در سال‌های اخیر، باعث از دست دادن بسیاری از کودکان از توانایی طبیعی خود برای برقراری دوستی شده و این امر باعث رنج آنها گردیده است.
“بث پارنل”، یکی از مدیران ارشد موسسه، اظهار می‌دهد: “مشاهده‌ی بیشتر کودکان در تلاش برای تعامل اجتماعی ما را نگران می‌کند. پس از قرنطینه ناشی از پاندمی کووید، ارتباط آنها با مدرسه به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. بر اثر شرایط کووید، والدین نیز نمی‌توانستند فرزندان خود را به مکان‌های جذاب ببرند یا برای شرکت در کلاس‌های مختلف هزینه کنند.” پارنل افزوده است که رسانه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین نیز نقشی در این موضوع ایفا کرده‌اند.
او بیشتر توضیح داد: “تعاملات چهره به چهره از بین رفته و این در حالی است که برای تعامل این چنین، نیاز به مهارت‌های بیشتری دارید؛ حتی در روابط ساده مانند تماس چشمی.”
“استیو بیددُلف”، روانشناس و نویسنده کتاب محبوب “راز کودکان شاد”، اظهار کرد: “همه کودکان در دوران کودکی به یک یا دو دوست نیاز دارند. این دوستان افرادی خارج از خانواده‌اند که ما را دوست دارند و ارزش قائل به ما هستند، که این امر برای عزت نفس ما بسیار مهم است. همچنین، از طریق تعامل با دوستان و حتی درگیری یا اختلاف با آنها، ما نکاتی را یاد می‌گیریم که به رشدمان کمک می‌کند.”
نتایج مطالعات نشان داده‌اند که عدم داشتن دوستان به معنای واقعی کلمه می‌تواند به آسیب‌های روانی و اجتماعی در کودکان منجر شود. تصویربرداری مغز نشان می‌دهد که قسمت‌هایی از مغز که با طرد اجتماعی فعال می‌شوند، همراه با درد فیزیکی نیز فعال می‌شوند.
بنابراین، اگر فرزندی دارید که نمی‌تواند دوست پیدا کند، چگونه می‌توانید به او کمک کنید؟
1- فرزند خود را بشناسید
خلق و خوی هر کودک یکتاست و از دیگران متفاوت است. باید درک کنید که چه نوع فرزندی با خلق و خوی چه ویژگی‌هایی برخوردار است. این شامل نحوه بازی کردن او نیز می‌شود. ممکن است فرزند شما خجالتی باشد یا به عنوان یک فرد ماجراجو شناخته شود. احتمالاً برخی از اوقات رفتارهای خشن یا مشکلات در به اشتراک گذاری احساسات داشته باشد. اگر شما امکان مشاهده این رفتارها را ندارید، از معلمان او بپرسید که چگونه در کلاس رفتار می‌کند.
بیددلف توضیح می‌دهد که برخی از کودکان تنها با داشتن یک یا دو دوست نزدیک خود خوشحالتر هستند. او توضیح می‌دهد که دختران معمولاً گروه‌های گسترده‌تری اطراف خود دارند، در حالی که پسران به تشکیل گروه‌های کم‌تر و با ارتباطات ضعیف‌تر علاقه دارند و فقط درباره فعالیت‌های خاص ارتباط برقرار می‌کنند.
آشنایی با خلق و خوی فرزندان شما به شما کمک می‌کند تا درک کنید کدام مهارت‌های اجتماعی برای کمک به آنها مهم است و اینکه او به چه نوع دوستی‌هایی علاقه دارد.
2-آموزش مهارت‌های اجتماعی به فرزندان خود و تذکر آنها
با فرزندان درباره مواردی که یک دوست خوب را شکل می‌دهد، گفتگو کنید. این برای کودکان کوچک می‌تواند به معنای کاوش در زندگی روزمره با استفاده از برنامه‌های تلویزیونی یا کتاب‌ها باشد. اما برای نوجوانان، مهارت‌های اجتماعی را با آنها تمرین کنید. با تأکید بر مکالمات دوطرفه، آنان را درک کرده و در مورد مواردی که به آنها علاقه دارند یا درگیر هستند، سوال بپرسید. این می‌تواند از مسائل ساده چون لباس‌های ورزشی گرفته تا مسائل مهم‌تر مانند مشکلات دوستانی باشد.
همچنین، مهارت‌های زندگی مثل ثبت خاطرات را به آنها آموزش دهید تا بتوانند احساسات منفی خود را مدیریت کنند. از آنان بخواهید که چگونه همدردی کنند، صادقانه عذرخواهی کنند، و توانایی درک و بخشش را از خود نشان دهند.
۳- بر روی اعتماد به نفس فرزندتان کار کنید
ترس و اضطراب در مواجهه با اجتماع می‌تواند برای ایجاد دوستی‌های جدید به چالش کشیده باشد. به اعتماد به نفس کودکان خود در خانه توجه کنید و آنها را تشویق به یافتن راه‌حل‌های خود کنید. وقت خود را در فعالیت‌هایی سپری کنید که طبیعی برای آنها جذاب است و این امر به تقویت اعتماد به نفس آنها کمک کند. زمانی که فرزندانتان گام‌هایی به سوی برقراری ارتباطات جدید می‌نهند، به عنوان یک پدر یا مادر حمایتی فعّال و خوشحال باشید. به عبارت دیگر، افرازهای مثبتی که کودکان در رفتار خود نسبت به همسالان نشان می‌دهند را تحسین کنید.
۴- آفلاین شوید!
رسانه‌های اجتماعی به طور دائمی تاثیر گذار بر احساسات ما در جهان و ارتباطاتمان داشته‌اند، و بیش از ۷۰ درصد از نوجوانان معتقدند که این رسانه‌ها به ارتقاء ارتباطات کمک کرده‌اند. در حالی که دختران ممکن است از اپلیکیشن‌هایی مانند اسنپ چت و اینستاگرام برای برقراری ارتباط استفاده کنند، پسران به بازی‌های آنلاین علاقه دارند و آن را به عنوان راهی برای گذراندن وقت با دوستان خود ترجیح می‌دهند. اما باید تأكید شود که ارتباطات آنلاین تنها یک جایگزین نبوده و در واقع، اگر فرزندان فقط به این نوع ارتباطات دسترسی داشته باشند، ممکن است به جایگزینی برای روابط حقیقی تبدیل شود.
مهم است مرزهای واضحی برای زمان گذراندن در فضای مجازی توسط فرزندان قرار داده شود، و دستگاه‌هایی مانند تبلت و گوشی‌های هوشمند را از اتاق خواب آنها دور نگه داشت. به ویژه در مورد پسران، حتماً مراقب باشید که آنها به علت انزوای اجتماعی در گوشه گیر نشوند.
۵- صرفا به مدرسه متکی نباشید
با پیوستن به باشگاه‌های ورزشی و هنری، فرزندان فرصت پیدا می‌کنند تا با دوستانی که خارج از حوزه مدرسه‌شان هستند، آشنا شوند و به یک جمع متنوع از همسالانشان بپیوندند. بیددلف تأکید دارد: “در شرایط بهتر، اگر کودکان یک فعالیت اجتماعی یا علایق خاصی خارج از محیط مدرسه داشته باشند، یک اکوسیستم دوستان جدید برای آنها شکل می‌گیرد”. شرکت در باشگاه‌های ورزشی و هنری باعث می‌شود که کودکان و نوجوانان، خود را خارج از محدوده مدرسه در جمعیت‌های متفاوت دیگر پیدا کنند. داشتن دوستانی از گروه‌های اجتماعی مختلف، می‌تواند ناپایداری‌ها و مشکلات وابستگی به یک دوست را کاهش دهد.
۶- خانه خود را دلپذیر سازید
با تبدیل خانه‌تان به یک محل برای شکوفایی دوستی، به رشد ارتباطات کمک کنید. بیددلف تاکید دارد: “والدین باید دوستان فرزندان خود را بشناسند، جلسات مهمانی برگزار کنند و شبکه‌هایی ایجاد کنند که بزرگ‌ترها و نوجوانان بتوانند یکدیگر را بشناسند و با هم راحت باشند”. پارنل می‌افزاید: “هنگامی که دوستان جدید وارد می‌شوند، سوالات ساده‌ای بپرسید تا مکالمات آغاز شود، مثل علاقه مندی‌های شان یا طعم بستنی مورد علاقه شما چیست؟” اگر مکالمه به طور طبیعی پیش نمی‌رود، از بازی به عنوان یک ابزار برای برقراری ارتباط استفاده کنید. اگر شجاعانه باشید، به آنها اجازه دهید در یک پروژه تیمی مثل پخت شیرینی مشارکت کنند. این فعالیت‌ها باعث می‌شوند که افراد تجربه مشترکی داشته باشند و به برقراری دوستی و تعامل کمک کنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که مقدار محبوبیت در واقعیت اهمیت زیادی ندارد، زیرا کودکانی که دوستان کمتری دارند اما ارتباطات عمیق‌تری دارند، احتمال تجربه سطوح کمتری از اضطراب را دارند نسبت به کودکانی که در گروه‌های بزرگ‌تر با ارتباطات سطحی قرار دارند.
۷-کنار بایستید!
کودکان، به ویژه در دوران نوجوانی، نیاز دارند که در خارج از محیط خانوادگی به احساس هویت بپردازند. بهتر است یک قدم به عقب بروید و به آنها فرصتی بدهید تا در دوره نوجوانی خود با دوستان خود به تفریح و گذراندن وقت بپردازند. اگر نگران فشارهایی هستید که همسالان بر روی کودکان شما ایجاد می‌کنند، تحقیقات نشان می‌دهد که دوستان بیشتر از اینکه تشویق به انتخاب‌های نادرست کنند، از هم پشتیبانی می‌کنند و برای انجام اعمال مثبت یکدیگر را تشویق می‌کنند.
هنگامی که فرزندان شما در مورد ارتباطات جدیدشان به شما مراجعه می‌کنند، مهم است که گوش کنید و سوالاتی که تشویق‌آمیز باشند بپرسید. با این حال، باید از زیاده‌روی در سوال‌پرسی خودداری کنید. استفاده مداوم از سوالات ممکن است باعث شود که فرزندان شما کم‌تر اطلاعات را با شما به اشتراک بگذارند و به حریم خصوصی خود پناه ببرند.
در نهایت، به آنها اجازه دهید دوستانی را که می‌خواهند پیدا کنند و به افرادی دوستی نگیرند که صرفاً به محدوده اجتماعی شما مرتبط هستند. پارنتال توصیه می‌کند: “بچه‌ها نیاز به دوستان دارند که بر اساس تعاملات و علائق شان انتخاب شوند، نه بر اساس انتظارات و علایق شما”.
نظرات کاربران