تعداد دفعات اجابت مزاج برای هر فرد متفاوت است، و آنچه که برای یک فرد طبیعی به حساب می‌آید، ممکن است برای دیگران غیرطبیعی به نظر بیاید. با این حال، به طور کلی، اجابت مزاج را می‌توان در محدوده ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته طبیعی در نظر گرفت. اغلب افراد الگوی دفع منظمی دارند، به این معنا که روده‌ی آن‌ها به تعداد و زمان مشخصی از روز تخلیه می‌شود.
تخلیه مزاج به دفع مواد زائد کمک می‌کند و اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت و عملکرد گوارشی بدن فراهم می‌سازد. برخی از افراد احساس خجالت می‌کنند که در مورد این موضوع صحبت کنند، اما به هر حال، آگاهی کافی از سلامت دستگاه گوارش و فراوانی تخلیه مزاج ضروری است تا بتوانید شاخص‌های غیرطبیعی را تشخیص داده و در صورت لزوم به متخصص پزشکی مراجعه کنید. در این مقاله، ما از طریق دیجی‌کالا مگ به بررسی الگوی تخلیه مزاج و عواملی که بر آن تأثیر می‌گذارند، می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
تعداد دفع روزانه
تعداد دفعات اجابت مزاج برای هر فرد متفاوت است و آنچه که برای یک نفر به عنوان طبیعی در نظر گرفته می‌شود، ممکن است برای فرد دیگر غیرطبیعی باشد. اما به‌طور کلی، تخمین زده می‌شود که از ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته به عنوان یک الگوی طبیعی در نظر گرفته می‌شود. بسیاری از افراد الگوی منظمی دارند، به این معنا که روده‌ی آن‌ها به تعداد مشخصی و در زمان مشخصی از روز تخلیه می‌شود.
بر اساس یک مطالعه، ۹۸ درصد از شرکت‌کنندگان الگوی دفع مزاج خود را بین سه بار در روز تا سه بار در هفته اعلام کردند. در تحقیق دیگر، محققان به نتایج زیر دست یافتند:
۵۰ درصد افراد یکبار در روز، ۲۸ درصد افراد دوبار در روز، و ۵/۶ درصد آن‌ها یک یا دوبار در هفته اجابت مزاج داشتند.
در مورد زمان اجابت مزاج نیز، ۶۱/۳ درصد شرکت‌کنندگان بیشترین تعداد اجابت را صبح‌ها داشتند، ۲۲ درصد بعد از ظهر و ۲/۶ درصد در آخرین ساعات شب.
لازم به ذکر است که برخی افراد بیشتر یا کمتر از سه بار در روز یا کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج داشته و همچنان این وضعیت به عنوان طبیعی در نظر گرفته می‌شود. در واقع، زمانی که قوام مدفوع و تعداد اجابت مزاج تغییر کند و نسبت به وضعیت معمولی شما تفاوت داشته باشد، به عنوان فعالیت غیرطبیعی در دستگاه گوارش در نظر گرفته می‌شود.
عواملی که بر دفعات اجابت مزاج تأثیر می‌گذارند
عوامل مختلفی می‌توانند روی الگوی دفع تأثیر بگذارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
سن
با پیشرفت سن، شیوع یبوست افزایش می‌یابد؛ زیرا حرکات دستگاه گوارش باعث کاهش سرعت می‌شوند و مدفوع برای مدت زمان بیشتری در روده باقی می‌ماند. همچنین، افراد سالمند به دلیل کاهش فعالیت جسمانی بیشتر و ممکن استفاده از داروهایی که بر الگوی دفع اثر می‌گذارند، ممکن است با مشکلات یبوست مواجه شوند.
بیماری‌ها
بعضی از بیماری‌ها تأثیراتی بر سلامت روده داشته و می‌توانند منجر به افزایش یا کاهش تعداد دفعات تخلیه مزاج شوند. بیماری‌های التهابی روده (IBD) از قبیل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، همچنین بیماری‌های گاستروانتریت ویروسی یا آنفولانزای معده (التهاب دستگاه گوارش ناشی از عفونت) ممکن است باعث تغییر در تعداد دفعات تخلیه مزاج شوند.
داروها
در حال حاضر، یکی از عوامل رایج یبوست، مصرف داروها می‌باشد. برخی از نمونه‌های این داروها شامل موارد زیر هستند:
– داروهای ضدافسردگی
– آنتی اسیدها
– داروهای مسکن
– داروهای کاهنده فشار خون
هورمون‌ها
تأثیر برخی از هورمون‌ها، همچون پروژسترون و استروژن، بر الگوی تخلیه مزاج در زنان مشهود است. به عنوان مثال، ممکن است در دوره‌های پایانی قاعدگی و در روزهای ابتدای دوره‌ی پریود، تأثیرگذار باشند و منجر به افزایش تعداد دفعات تخلیه مزاج شوند.
رژیم غذایی
نحوه‌ی تغذیه در طول روز نقش مهمی در الگوی تخلیه مزاج دارد. رژیم غذایی با کمبود فیبر ممکن است خطر ابتلا به یبوست و مشکلات گوارشی دیگر را افزایش دهد؛ زیرا فیبر به حجم مدفوع افزوده و به تحرک دستگاه گوارش کمک می‌کند.
فیبر یک نوع کربوهیدرات است که در غذاهای گیاهی نظیر غلات کامل، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود و روده کوچک قادر به هضم و تجزیه‌ی آن نمی‌باشد. این فیبر به عنوان توده‌ای از غذای هضم نشده به روده بزرگ منتقل می‌شود تا در نهایت به شکل مدفوع از بدن خارج شود.
همچنین، در کنار فیبر، مقدار مصرف مایعات نیز بر تعداد دفعات تخلیه مزاج تأثیر دارد. چرا که روده بزرگ قابلیت جذب آب دارد، مصرف کم مایعات می‌تواند منجر به سفت شدن مدفوع و دشواری در تخلیه آن شود.
میزان فعالیت بدنی
اگر به ورزش نپردازید و در حالت نسبتاً بی‌تحرک باشید، ممکن است با افزایش احتمال یبوست روبه‌رو شوید. زیرا فعالیت بدنی به بهبود عملکرد روده بزرگ و تسهیل تخلیه مدفوع کمک می‌کند، درحالی‌که کم‌تحرکی منجر به کاهش حرکات روده می‌شود.
استرس
تأثیرات استرس یا اضطراب شدید ممکن است بر الگوی تخلیه مزاج تأثیر گذار باشد و در برخی از افراد موجب ایجاد یبوست یا اسهال شود.
عوامل اجتماعی
بعضی افراد در مکان‌های عمومی یا در محیط کار، هنگامی که اطراف آن‌ها حضور دارند، دچار مشکلاتی در استفاده از سرویس بهداشتی می‌شوند و به علت حرمان از نیاز به اجابت مزاج، از انجام این عمل خودداری می‌کنند. در نتیجه، با گذر زمان، توانایی بدن در واکنش به نشانه‌های تخلیه مزاج کاهش یافته و این مسأله ممکن است به یبوست منجر شود.
نکاتی برای داشتن الگوی دفع منظم
برای داشتن الگوی تخلیه مزاج منظم‌تر، لازم است سبک زندگی خود را با رعایت موارد زیر اصلاح کنید:
افزایش مصرف فیبر
استفاده از غذاهای با فیبر غنی می‌تواند به سفت و حجیم شدن مدفوع کمک کرده و همچنین از بروز یبوست یا اسهال جلوگیری نماید. برای حفظ سلامت دستگاه گوارش، توصیه می‌شود که روزانه حدود ۳۰ گرم فیبر مصرف شود. در صورتی که مصرف این مقدار فیبر از طریق رژیم غذایی چالشی است، می‌توان از مکمل‌های فیبر بهره برد.
مصرف پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها با تقویت باکتری‌های مفید روده، به حفظ سلامت روده کمک می‌کنند. این عوامل می‌توانند در درمان موارد اسهال، به‌ویژه زمانی که به عنوان پاسخ به عفونت یا مصرف آنتی‌بیوتیک ایجاد شده‌اند، موثر باشند. همچنین، با بهبود قوام و افزایش تعداد دفعات تخلیه مزاج، از وقوع یبوست جلوگیری می‌کنند.
نوشیدن آب فراوان
کاهش میزان آب در بدن ممکن است باعث افزایش احتمال یبوست گردد. از این رو، توصیه می‌شود تا مقدار کافی آب مصرف کنید تا از وقوع کم‌آبی جلوگیری نمایید و مدفوع شما به شکل نرم و به‌راحتی قابل دفع باشد.
افزایش فعالیت بدنی
برای حفظ سلامت بدن و روده، توصیه می‌شود هر هفته حداقل ۳ تا ۴ بار و به مدت حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید. فعالیت ورزشی با افزایش عملکرد عضلات روده منجر به تنظیم منظم تر اجابت مزاج می‌شود. برنامه‌ی ورزشی خود را با انجام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، یا دیگر فعالیت‌های ورزشی طراحی کنید تا به حرکاتی که مواد غذایی هضم شده را در روده منتقل می‌کنند کمک کنید.
زمان مراجعه به پزشک
اجابت مزاج سالم به این معناست که فرد به‌طور منظم به سرویس بهداشتی مراجعه کرده، مدفوع او نرم و به‌راحتی قابل دفع است، بدون احساس درد یا ناراحتی در هنگام تخلیه‌ی روده‌ی بزرگ.
مدفوع آبکی یا شل نشان‌دهنده عبور بیش‌از‌حد سریع بقایای مواد غذایی از داخل روده‌ی بزرگ می‌باشد، که ممکن است به دلیل عفونت یا عوامل دیگر ایجاد شده باشد. این وضعیت می‌تواند به کمبود مواد مغذی، برهم‌خوردن تعادل الکترولیت‌ها و کم‌آبی بدن منجر گردد، زیرا محتویات روده به‌سرعت دفع می‌شوند و آب و مواد مغذی آن‌ها جذب نمی‌شود.
مدفوع گلوله‌ای غیرطبیعی بوده و معمولاً نشانه‌ای از یبوست یا تخلیه‌ی ناقص روده است. این نوع مدفوع ممکن است دشوار به دفع باشد و حتی به عوارضی مانند هموروئید یا نهفتگی مدفوع (مدفوع غیرقابل دفع) منجر گردد.
الگوی دفع مدفوع در افراد ممکن است تغییر کند و معمولاً این تغییرات در عادت‌های دفع مدفوع در چند هفته به‌طور خودبه‌خود رفع می‌شوند. اگر این تغییرات بیش از یک تا دو هفته ادامه یابد یا با علائم خاصی همراه باشد، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است شامل درد شدید یا مداوم در منطقه شکم، مدفوع خون‌آلود، مدفوع سیاه رنگ، کاهش وزن ناخواسته یا تب همراه با اسهال یا یبوست باشند. پزشک با بررسی جزئیات سبک زندگی، رژیم غذایی، و تاریخچه‌ی پزشکی شما، علت مشکل را تشخیص داده و راهکارهای مناسب را ارائه خواهد کرد.
کلام پایانی
تعداد دفعات اجابت مزاج در افراد مختلف ممکن است به شدت متغیر باشد، اما به‌طور کلی در اکثر افراد میان ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته متغیر است. اگر الگوی دفع مدفوع شما به‌طور قابل توجهی تغییر کرد یا با علائم نگران‌کننده مانند مدفوع خونی، تب، کاهش ناخواسته وزن و … همراه باشد، بهتر است برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. این مطلب تنها جنبه‌ی آموزشی و اطلاع‌رسانی دارد. پیش از اعمال توصیه‌های این مطلب، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت نمایید.
نظرات کاربران